Het thema van de boekenweek 2020 is Rebellen en dwarsdenkers. In dit artikel antwoord op de volgende vragen: Wat betekent het voor je organisatie, wat levert het je op en wat vraagt het van je leiderschapsvaardigheden om met rebellen en dwarsdenkers in je organisatie te werken.
Waarom zijn rebellen en dwarsdenkers belangrijk voor je organisatie?
Het laat zich raden: in deze tijd waarin snelle complexe veranderingen de nieuwe werkelijkheid zijn hebben we mensen nodig die buiten de gevestigde orde durven en kunnen denken & doen. Mensen die met innovatieve aanpakken komen, nieuwe manieren bedenken om complexe problemen op te lossen. Mensen die nog niet geleerd hebben “dat we het hier nu eenmaal zo doen” en die niet zeker weten “dat we dat al eens geprobeerd hebben en dat werkt dus niet”. Mensen die niet wisten dat het niet kon, omdat het ze niet boeit, of omdat ze er simpelweg nog niet lang genoeg voor rondlopen in de organisatie. Dit zijn de rebellen en dwarsdenkers van onze organisaties. Zij zien het anders. En handelen hiernaar. Welkom in de VUCA maatschappij!
Wie zijn dan die rebellen en dwarsdenkers?
Uitzonderingen daargelaten: het zijn de mensen die zich niet zo lekker voelen in een dienstverband van vele jaren “bij één baas”. Het zijn juist daarom vaak ondernemers, zelfstandigen zonder personeel of mensen die op projectbasis werken in organisaties. Onder de nieuwe generatie arbeidsmarkt instromers, de Y en Z generatie bevinden zich vaak opvallend veel (potentiële) rebellen en dwarsdenkers. Ze zijn niet zomaar te strikken voor een dienstverband bij een organisatie en houden graag een beetje hun vrijheid. Ze laten zich niet vastleggen in een keurslijf. Omdat hun kracht juist hierin zit: hun onafhankelijke geest en hun onverzadigbare drang naar leren van nieuwe dingen en het vinden van niet voor de hand liggende oplossingen. Ze bepalen zelf aan wie en wat zij zich verbinden en vinden zingeving en maatschappelijke bijdrage leveren uitermate belangrijk.
Hoe moet je met deze rebellen en dwarsdenkers omgaan in je organisatie?
Als je één ding onthoudt van dit artikel laat het dan dit advies zijn: voorkom dat ze onderdeel worden van de gevestigde orde van je organisatie. Zet ze liefst met z’n allen op een aparte afdeling (of creëer een nieuwe organisatie) en zorg ervoor dat ze 1. Autonomie hebben op hun vakgebied 2. Zich kunnen blijven ontwikkelen én hun kennis en vaardigheden delen met anderen in je organisatie en 3. Koester ze en zorg dat ze zich betrokken kunnen blijven voelen bij het grotere doel dat je met jouw organisatie nastreeft, doe ertoe als organisatie en laat hen daarbij helpen.
Wat vraagt dit van jouw leiderschap?
Rebellen en dwarsdenkers zijn maar voor één soort leiderschap gevoelig: gedeeld of gedistribueerd leiderschap. Dat betekent dat je ze de ruimte moet geven op hun vakgebied. De beste jager is de leider van de jacht. Oftewel: zorg dat je de juiste kaders en faciliteiten realiseert zodat zij hun kennis en ervaring kunnen inzetten voor jouw organisatiedoelen. Geef ze ruimte voor praktische wijsheid. En bescherm ze tegen bureaucratie. Wil je hun kennis echt goed benutten? Zorg dan dat jouw organisatie een prominente leercultuur nastreeft, waarin leren en ontwikkelen centraal staan. Delen van kennis en samen zoeken naar oplossingen, samenwerken in teams en concrete oplossingsgerichte dialogen met elkaar voeren over vraagstukken. Dit vraagt om een flexibele leiderschapsstijl waarin je meerdere rollen kunt combineren. En het vraagt om excellent teamleiderschap.
Een organisatie waarin rebellen en dwarsdenkers de ruimte krijgen en kunnen nemen vraagt om een cultuur waarin psychologische veiligheid en vertrouwen aanwezig zijn. Een cultuur waarin teams zich samen verantwoordelijk voelen en met elkaar resultaat bereiken.
>>> Lees meer in Leiders van Betekenis, een no- nonsense kijk op hedendaags leiderschap.
