Hoe zorg je dat een team echt als team functioneert en niet als een groep toevallige individuen? En hoe belangrijk is dat eigenlijk, dat team? Veel organisaties onderzoeken hoe teams hun talenten kunnen bundelen om resultaten te behalen. Maar dat valt nog niet mee. In dit artikel: wat is teamwork, wat maakt een team succesvol en …wat is daarvoor nodig?
Wat is teamwork?
Het begrip “Teamwork” wordt hier gebruikt als term voor een team met vaktechnische professionals, bijgestaan door een teamleider of manager, die meer als coach en facilitator optreedt, dan als hiërarchisch leidinggevende. Nieuwe organisatiemodellen, zoals teamwork, gaan uit van een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor beslissingen. Dus over de vraag ‘Wat is teamwork?’ kunnen we het volgende stellen. Het team vormt een gezamenlijke visie op alle veranderingen die op de organisatie afkomen, en vertaalt deze naar acties. Teamwork wordt in dit verband gezien als organisatiemodel dat innovatie bevordert, door optimale creativiteit en flexibiliteit in de organisatie.
Wat maakt een team succesvol?
Leuk als iedereen in het team wat te vertellen heeft, maar hoe kom je tot één koers, zonder dat iedereen alle kanten op wil, en de boot stilligt of kapseist? Ofwel, wat is teamwork en de essentie ervan? Een team is pas succesvol als het geleerd heeft om bewust samen verantwoordelijkheden te dragen, elkaar aan te spreken op gedrag, te leren van prestaties en als het team gezamenlijk de strategie met elkaar uitzet. Het is van belang dat het team nadenkt over bestaansrecht en doelen, die moeten helder zijn.
Een succesvol team experimenteert, neemt afgewogen risico’s en is niet bang om fouten te maken. Er zijn duidelijke afspraken over wat men verwacht van elkaar, en wat het resultaat moet zijn. Er zijn goede procedures, en er is ruimte voor ieders expertise en potentieel. Het teamklimaat is open, er wordt samengewerkt, men is enthousiast en betrokken, gaat open om met conflicten en men geeft elkaar feedback en steunt elkaar. Het team controleert z’n eigen functioneren.
De beste teams functioneren, omdat mensen worden ingezet op hun waarden en erkend worden voor wie ze zijn. Het team werkt samen aan een eigen identiteit en waarden. Een optimaal samengesteld team beschikt over teamleden die elkaar op hun specifieke talenten weten aan te spreken en ontwikkelen. Het team leert van elkaar en creëert samen het antwoord op klantbehoeften, technologische mogelijkheden en maatschappelijke ontwikkelingen. Een teamcoach en/of teamleider zal de teamleden kunnen begeleiden bij het ontwikkelen van een goed teamklimaat, waarin bovenstaande kan floreren.
Great things in business are never done by one person, they are done by a team – Steve Jobs”
De teamfasen van Tuckman
Nu we hebben stilgestaan bij ‘wat is teamwork’ en wat een team succesvol maakt, kijken we naar de teamfasen van Tuckman. Bij de vorming en ontwikkeling van teams komen twee bewegingen samen; te weten de beweging groep-individu en de beweging dagelijkse operatie- afstand/langere termijn. Tuckman onderscheidt 4 fasen van ontwikkeling, die overigens niet altijd helemaal worden afgerond voordat naar een volgende fase wordt gegaan. En soms is er een terugval naar een voorgaande fase, bijvoorbeeld als het team verandert van samenstelling, missie, of leidinggevende. Het is belangrijk om hier oog voor te hebben bij de begeleiding van teams in hun vormingsproces.
- Fase 1, Forming: in deze fase worden de grenzen verkend en de kaarten geschud. Er is onduidelijkheid over doelen en specifieke bijdragen van de verschillende teamleden. Er is een wens van “samen” en de focus ligt op de dagelijkse operatie.
- Fase 2, Storming- ook wel de chaosfase genoemd: in deze fase worden normen en waarden verkend, individuele teamleden zoeken hun ruimte binnen de groep. Er worden afspraken over procedures gemaakt. Conflicten ontstaan over de regels, en er worden compromissen gesloten. Teamleden conformeren zich aan het team of haken (nog) af.
- Fase 3, Norming: er ontstaat meer rust en de vorm van de groep wordt voor betrokkenen meer zichtbaar. Het team leert wat het aan elkaar heeft en met elkaar wil. Er ontstaat affiniteit en waardering voor elkaars bijdragen. Identiteit en teamtrots ontwikkelen zich. Er is individuele ruimte binnen de groep, en er wordt met meer afstand, weg van de dagelijkse bottlenecks, naar de teamdoelen en functioneren gekeken.
- Fase 4, Performing: in dit stadium behaalt het team resultaten, levert het een bijdrage aan de doelen waarvoor het staat en blijft zich verder ontwikkelen, vernieuwen en groeien. Het kan schakelen tussen de dagelijkse operatie en afstand nemen. Er is ruimte voor de individuele bijdragen binnen het team.
Tips voor het ontwikkelen van een succesvol team
De belangrijkste factor is tijd! Tijd voor teamleden om elkaar te leren kennen. Tijd om de juiste samenstelling te formeren. Welke mensen kunnen samen succesvol zijn? Dat betekent in een projectteam bijvoorbeeld dat je mensen neerzet die zich snel aanpassen en met elkaar identificeren in het team. Kijk naar wat mensen kunnen, hun ervaring maar ook hun ambities om te groeien.
Wederkerigheid is ook een factor waar het vaak mis gaat. Als teamleden er niet echt van overtuigd zijn dat ze elkaar in het dagelijkse werk nodig hebben, blijven ze als individuen handelen, dus zorg ervoor dat het gemeenschappelijk belang duidelijk is en dat men doordrongen is van de wederzijdse afhankelijkheid van elkaar om tot een optimaal resultaat te komen;
Zorg voor duidelijke afbakening van het doel en de randvoorwaarden van het team en stuur erop dat het team dit met elkaar in beeld blijft houden;
En: stem de rol van een eventuele teamleider af op de teamfase, en de mate van functioneren van het team (van directief naar coaching naar support naar delegeren). Een teamleider die de teamontwikkeling ondersteunt is meer waardevol dan een die de ontwikkeling frustreert.
Teamwork levert het antwoord op de complexe en snel veranderende organisatie-omgeving, en bovenstaande laat zien dat het ontwikkelen van goede teams die voor resultaat zorgen nog wel enige voeten in de aarde heeft. Maar… dan heb je ook wat…
>>> Wil jij ook aan de slag met jouw eigen team en kun je daar wel hulp bij gebruiken? Kijk dan hier naar de mogelijkheden.
