Ontwikkeling van teams naar meer flexibiliteit en zelforganisatie blijkt in de praktijk lastig. Een juiste interventie op gewenst gedrag ontbreekt vaak. In dit artikel een beschrijving hoe het model van de logische niveaus van Dilts uitkomst biedt.
Een geschikt model om naar gedragsinterventie in teams te kijken is het model van de logische (neuro)logische niveaus van Dilts. Dilts beschouwt gedrag als een resultaat van diepere oorzaakniveaus. Dilts onderscheidt van hoog naar laag de volgende niveaus: zingeving, identiteit, overtuiging, vaardigheden, gedrag en omgeving. Als je gedrag duurzaam wilt beïnvloeden, is het advies van Dilts om dat vanuit een achterliggend (hoger) oorzaakniveau te doen.
De logische niveaus van Dilts
Een voorbeeld
Jouw organisatie heeft besloten de klant vanaf nu centraal te zetten. Teamactiviteiten worden afgestemd op klantbehoeften. Je kunt deze beslissing om klantbehoeften centraal te stellen als het omgevingsniveau van het team beschouwen. Het gewenste gedrag is bijvoorbeeld in gesprek gaan met de klant over wensen en het hierop afstemmen van teamacties. Of dit succesvol gebeurt, hangt tevens af van de vraag of het team de juiste vaardigheden heeft om de klantbehoefte waar te nemen en te vertalen naar diensten.
Als het team deze vaardigheden mist, dan is het van belang om ook te kijken naar het overtuigingsniveau van het team. Welke taakopvatting heeft het team? Indien dit team de klant optimaal wil bedienen (de overtuiging), zal het team de ontbrekende vaardigheden makkelijker gaan ontwikkelen, dan wanneer het die overtuiging niet heeft. Faciliteren van leren en ontwikkelen van het lerend vermogen van het team bij de juiste interventie op overtuigingsniveau, zal resulteren in een team dat ook van elkaar gaat leren. Indien het team succes boekt bij de klant, ontlenen teamleden hun identiteit als succesvol professional aan “hun” team. Voor sommigen is het invullen van de behoefte van de klanten het ultieme doel (zingeving). En op die manier floreert de individuele werknemer, het team én de organisatie.
Interventies beïnvloeden gedrag van teams
Dit voorbeeld geeft aan hoe interventies op de verschillende niveaus het teamgedrag uiteindelijk kunnen beïnvloeden. Het zoeken naar de juiste interventies in het team op weg naar zelfsturing, is in de meeste organisaties een leerproces voor een team, inclusief hun manager. Deze laatste stuurt minder, naarmate er meer sprake is van zelfsturingsvaardigheden in het team. De manager ontwikkelt hierbij idealiter zijn vaardigheden als teamcoach.
De manager als teamcoach zal moeten nagaan op welk niveau de ontwikkelkans voor het team ligt en zal dan de interventie vanuit een hoger liggend niveau moeten inzetten. Dit vraagt naast zelfreflectie door het team, ook van de coachende manager enige zelfreflectie op vaardigheden, overtuigingen, identiteit etc. Bijvoorbeeld de overtuiging of het team verantwoordelijkheid aan kan en of hij vertrouwt op hun eigen sturing.
Hoe hoger het (neuro)logische niveau waarop de manager/teamcoach interventies en zelfreflectie pleegt, hoe groter de invloed hiervan op de ontwikkeling van het team. Een team dat op overtuigingsniveau geïnspireerd raakt om samen te werken, maar de vaardigheden hiertoe nog mist, of nog niet de veilige context ervaart om elkaar aan te spreken op gewenst gedrag, zal minder succesvol zijn dan wanneer er ook op het niveau van vaardigheden en omgeving een behoefte tot ontwikkeling wordt gesignaleerd. Wel zorgt de inspiratie op overtuigingsniveau ervoor dat de onderliggende niveaus makkelijker mee-ontwikkelen als de juiste randvoorwaarden voor handen zijn. Een team dat immers de overtuiging heeft dat samenwerken nergens toe leidt, zal niet geneigd zijn teamvaardigheden te ontwikkelen.
Succesvolle, zelfsturende en zelflerende teams zijn dus het resultaat van een goede behoefteanalyse, zelfreflectie én de juiste interventies (op de benodigde niveaus) die het team vooruithelpen in hun ontwikkeling. Het in dit artikel behandelde model van de logische niveaus kan hierbij een goed uitgangspunt bieden.
>> Nu aan de slag met de ontwikkeling van jouw team? Klik hier voor meer informatie over het Teamwork programma.
